Choroby zakaźne u kobiet w ciąży

Opublikowano: 01.08.17

Choroby zakaźne w ciąży mogą mieć negatywny wpływ zarówno na matkę, jak i na płód. Zespół firmy Meringer podaje bardzo ciekawe opracowanie naukowe, mianowicie artykuł autorek: Sarah Logan i Laura Price, gdzie badaczki dotykają m.in. zagadnienia związanego z chorobami, które stanowią potencjalne zagrożenie dla ciężarnych. Wśród nich wymienia się między innymi: grypę, malarię, HSV, HIV, ospę wietrzną i odrę. Trzeba pamiętać, iż ciężarna może być bardziej podatna na choroby zakaźne, co ma związek z fizjologicznymi zmianami odporności i adaptacją oddechowo-krążeniową. Chociaż łożysko, błony pęcherza płodowego i zamknięty kanał szyjki macicy chronią dziecko przed potencjalnym zagrożeniem ze strony wirusów i bakterii, niektóre z dolegliwości stanowić mogą niebezpieczeństwo. Pracownicy firmy Meringer zachęcają do tego, by nie lekceważyć zagrożenia, gdyż każda infekcja wirusowa w ciąży może być brzemienna w skutkach.

Grypa w ciąży

Choroba wirusowa układu oddechowego wywołana przez wirusy z rodziny Orthomyxoviridae charakteryzuje się znacznie cięższym przebiegiem u kobiet w ciąży. Są one narażone na dużo wyższe ryzyko wystąpienia ciężkich powikłań pogrypowych, do których zaliczyć możemy chociażby zapalenie płuc oraz mięśnia sercowego. Około 1/3 ciężarnych chorych na grypę wymaga hospitalizacji. Warto również pamiętać, iż wirus grypy ma zdolność do przekraczania bariery łożyskowej, a przez to – zakażenia płodu rozwijającego się w jamie macicy. Jest szczególnie niebezpieczny w pierwszym trymestrze ciąży, gdyż przyczynić się może do powstania wad wrodzonych. Zarówno na wczesnym, jak i późniejszym etapie grypa w ciąży zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu, wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania (IUGR) oraz obumarcia płodu.

W trakcie infekcji grypowej nie należy zapomnieć o spożywaniu dużej ilości płynów, odpoczynku oraz przyjmowaniu leków (np. Paracetamolu). Warto również posiłkować się naturalnymi środkami pomocnymi w leczeniu, takimi jak mleko z miodem czy syrop z cebuli. Ze względu na to, że kobiety w ciąży są narażone na ciężki przebieg grypy, zalecane jest u nich stosowanie leków przeciwwirusowych (oseltamiwiru) w trakcie infekcji. Pracownicy firmy Meringer zachęcają, by zapoznać się z niezwykle interesującą monografią pod redakcją Grażyny Lewandowicz i Joanny Le Thanh-Blicharz, która obejmuje kwestie pozytywnego wpływu sił natury na nasze życie.

Meringer przypomina – dobrym krokiem jest zaszczepienie się przeciwko grypie. Na rozwiązanie to można się zdecydować w II i III trymestrze ciąży oraz na etapie jej planowania.

Toksoplazmoza w ciąży

Toksoplazmoza to choroba zakaźna wywołana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii, który po raz pierwszy został wykryty w 1908 roku. U osób z prawidłowo funkcjonującym układem immunologicznym choroba przebiega bez- lub skąpoobjawowo, przypominając swym przebiegiem infekcję grypopodobną. Zakażenie wirusem toksoplazmozy może nastąpić w wyniku spożycia zakażonego mięsa bądź kontaktu z odchodami kota, będącego ostatecznym żywicielem pasożyta.

Osoby z obniżoną odpornością doświadczyć mogą poważnych powikłań takich jak zapalenie mózgu i opon mózgowych czy ZMS (zapalenie mięśnia sercowego). Pierwotniak jest również niebezpieczny dla płodu. Czym grozi toksoplazmoza w ciąży? Zarażenie może skutkować zgonem dziecka, wodogłowiem, żółtaczką, uszkodzeniem wzroku, słuchu czy też ośrodkowego układu nerwowego. Niejednokrotnie dzieci po porodzie borykać się muszą z upośledzeniem umysłowym, zaburzeniami mowy czy padaczką. Objawy toksoplazmozy wrodzonej są niezwykle zróżnicowane, od postaci charakteryzujących się ciężkim uszkodzeniem płodu do bezobjawowych.

HIV w ciąży

Zaleca się, by każda kobieta w trakcie ciąży wykonała test na obecność wirusa HIV. Należy pamiętać, że nawet jeśli od lat ma stałego partnera, nie istnieje 100% prawdopodobieństwo, iż pozostawał jej wierny. Warto pamiętać o tym, iż nawet 70% zakażonych może nie mieć świadomości, że jest nosicielem wirusa HIV. Jeśli w trakcie ciąży kobieta dowie się, że jest zakażona, powinna mieć świadomość, że szansa urodzenia przez nią zdrowego dziecka, wynosi blisko 100%. Musi jednak stosować leki antyretrowirusowe, które hamują replikację wirusa HIV. Ponadto, aby zminimalizować ryzyko transmisji, kobieta winna rodzić przy zastosowaniu metody cięcia cesarskiego. Nie powinna również karmić dziecka piersią. To, na co pracownicy Meringera zwracają szczególną uwagę, to nie uleganie stereotypom, iż zagrożenie nabycia tej infekcji wirusowej dotyczy tylko homoseksualistów i narkomanów.

Ospa wietrzna w ciąży

Ospa wietrzna to kolejna choroba zakaźna przenoszona drogą kropelkową, która jest szczególnie niebezpieczna dla rozwijającego się w jamie macicy płodu. Wywołujący ją wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV) ma potwierdzone działania teratogenne. Jeśli do zakażenia dojdzie w pierwszej połowie ciąży, u płodu może rozwinąć się rzadki zespół wad wrodzonych charakterystyczny dla wrodzonej ospy wietrznej – głębokie zmiany bliznowate na skórze, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego oraz narządu wzroku, niedorozwój palców, a także opóźnienie rozwoju psychomotorycznego. Wzrasta również ryzyko poronienia oraz wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania, a w późniejszym okresie ciąży – porodu przedwczesnego. Zakażenie wirusem ospy wietrznej przez kobietę w okresie okołoporodowym grozi rozwojem ciężkiej postaci ospy wietrznej u noworodka, obarczonej nawet 30% śmiertelnością. Warto pamiętać o tym, że sam półpasiec w trakcie ciąży nie stanowi zagrożenia dla płodu.

Podobnie jak w przypadku wielu innych chorób zakaźnych, przebieg ospy wietrznej w ciąży jest dużo cięższy i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem ciężkich powikłań nie tylko dla dziecka, ale również dla kobiety. Z tego powodu tak ważne jest zadbanie o wcześniejsze uodpornienie się. Każda kobieta planująca ciąże powinna zostać zaszczepiona przeciwko ospie wietrznej, jeśli wcześniej na nią nie chorowała, ani nie przyjęła szczepionki. W trakcie ciąży kobieta nieuodporniona po kontakcie z chorym na ospę wietrzną powinna jak najszybciej zgłosić się do lekarza i przyjąć immunoglobulinę VZIG.

Różyczka w ciąży

Różyczka to choroba zakaźna przenoszona drogą kropelkową charakterystyczna dla wieku dziecięcego. Jednak do zakażenia wirusem ją wywołującym może również dojść u osób dorosłych, które wcześniej nie chorowały lub nie zostały zaszczepione. Różyczka w czasie ciąży jest szczególnie niebezpieczna dla płodu. W pierwszym trymestrze ciąży może spowodować rozwój zespołu wad wrodzonych nienarodzonego dziecka określanego mianem triady Gregga – uszkodzenie narządu wzroku, słuchu oraz serca. Konsekwencją może być również poronienie.

Pomiędzy 12., a 18. tygodniem ciąży głównym powikłaniem wewnątrzmacicznego zakażenia wirusem różyczki u płodu jest głuchota. Natomiast infekcja wirusowa po 18. tygodniu ciąży zazwyczaj nie stwarza już ryzyka rozwoju wad wrodzonych. Jednak w dalszym ciągu może przyczynić się do wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania, obumarcia płodu lub przedwczesnego porodu, zwiększając tym samym niebezpieczeństwo groźnych powikłań wcześniactwa. Aby tego uniknąć, każda kobieta planująca ciąże powinna sprawdzić swój status serologiczny dotyczący odporności na zakażenie się wirusem różyczki, a w razie jej braku przyjąć szczepionkę.

HSV w ciąży

Zakażenie się wirusem opryszczki (HSV) przez kobietę w trakcie ciąży stwarza ryzyko dla płodu. Jest ono zależne od charakteru infekcji – pierwotna lub nawrotowa, lokalizacji wykwitów chorobowych, typu wirusa oraz czasu trwania ciąży. Choroba zakaźna, jaką jest opryszczka, charakteryzuje się występowaniem pęcherzyków wypełnionych surowiczą treścią na granicy skóry oraz błon śluzowych. Zmiany najczęściej lokalizują się w okolicy ust oraz na zewnętrznych narządach płciowych.

Do zakażenia dziecka dochodzi zazwyczaj podczas porodu siłami natury lub w trakcie pierwszych dni jego życia. Z tego powodu kobiety, u których w czasie porodu stwierdza się zmiany chorobowe sugerujące opryszczkę w obrębie narządów płciowych, powinny urodzić przy pomocy cięcia cesarskiego. Wirus opryszczki może również być odpowiedzialny za przedwczesne pęknięcie błon płodowych i związane z tym powikłana – poronienie lub przedwczesny poród. Śmiertelność noworodków w okresie okołoporodowym, u których dojdzie do zakażenia HSV z towarzyszącą posocznicą oraz zapaleniem mózgu, wynosi aż 50%.

Opracowanie naukowe Sarah Logan i Laura Price: pobierz

Autor artykułu: Redakcja Meringer