Leczenie niepłodności u kobiet i mężczyzn – wybrane metody

Opublikowano: 27.07.17

Z niepłodnością boryka się już co piąta para starająca się o dziecko. Na szczęście dzięki osiągnięciom współczesnej medycyny większości z nich udaje się doczekać potomka. Grunt to trafna diagnoza i dobrze dobrane leczenie niepłodności. W artykule przybliżamy najpopularniejsze metody leczenia niepłodności.

Diagnostyka niepłodności

Wbrew pozorom problem z niepłodnością jest bardziej złożony, niż można by przypuszczać i zwykle wywołują go nieprawidłowości leżące zarówno po stronie kobiety, jak i mężczyzny. Przyjmuje się, że gdy para współżyje ze sobą średnio 2-3 razy w tygodniu przez 12 miesięcy bez stosowania środków antykoncepcyjnych i nie dochodzi do poczęcia, można uznać to za objawy niepłodności. Światowa Organizacja Zdrowia uznaje już ją nawet za chorobę społeczną. Bezpłodnością jest natomiast trwała i dożywotnia niemożność posiadania dziecka, czego przyczyną mogą być na przykład wady genetyczne. Przyjrzyjmy się, jak powinno wyglądać leczenie niepłodności u kobiet i mężczyzn począwszy od momentu diagnozy.

Diagnoza niepłodności u kobiet

Aby dobrze zdiagnozować przyczynę niepłodności u kobiet, należy wykonać szereg badań. W tym kontekście niezwykle istotne jest odbycie rozmowy z lekarzem, co pozwoli chociażby dokładnie ustalić okres, kiedy dochodzi do owulacji. Działania diagnostyczne, m.in. analiza śluzu szyjkowego, umożliwią zweryfikowanie, czy jego konsystencja jest prawidłowa i czy nie utrudnia plemnikom dotarcia do komórki jajowej.

Do rozwiązania problemu z płodnością może przyczynić się również wykorzystanie kateterów do badań HSG/SHSG. Pracownicy Meringera natrafili na bardzo interesującą informację sugerującą, że niekiedy płyn kontrastujący podawany w trakcie zabiegu ułatwia kobietom zajście w ciążę, co ma związek z przeczyszczeniem jajowodów.

Wśród innych najważniejszych badań można wymienić:

• badanie ginekologiczne,
• USG – nieinwazyjne badanie sprawdzające czynność jajników,
• histeroskopię – metoda endoskopowa, która za pomocą histeroskopu wyposażonego w soczewki i kamerę cyfrową dokładnie bada jamę macicy,
• badania hormonalne – kontrolujące m.in. poziomu prolaktyny, progesteronu, estrogenów, AMH, FSH, LH czy nawet hormonów tarczycy.

Diagnoza niepłodności u mężczyzn

Choć wciąż jeszcze można spotkać głosy, że problem z zajściem w ciążę dotyczy głównie kobiet, to niepłodność u mężczyzn jest coraz częstszym zjawiskiem. Brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, długotrwały stres to czynniki, które z pewnością nasilają problem. Badanie niepłodności u mężczyzn sprowadza się do takich kroków jak:

• ejakulat – podstawowe badanie nasienia, które pozwala ocenić jakość, aktywność i liczbę plemników,
• badanie jąder i moszny – pomaga rozpoznać takie dolegliwości jak żylaki powrózka nasiennego, torbiele czy guzki. Poza tym można sprawdzić budowę i unaczynienie jąder, najądrzy i powrózków nasiennych,
• biopsja jądra – jeśli u pacjenta podejrzewa się brak plemników w nasieniu, zaleca się wykonanie biopsji, która potwierdzi stawianą diagnozę. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym,
• badania hormonalne – należy skontrolować m.in. poziom testosteronu, FSH, LH, prolaktyny czy estradiolu, aby wykluczyć zaburzenia hormonalne,
• badanie poziomu SHBG – SHBG to białko osocza, które łączy androgeny i estrogeny. Badanie pomaga określić poziom wolnego testosteronu.

Dzięki wykonaniu powyższych badań leczenie niepłodności u mężczyzn powinno być zdecydowanie bardziej skuteczne i może przynieść szybciej pożądane rezultaty.

Metody leczenia niepłodności

Na początkowym etapie leczenia niepłodności specjalista może zlecić parze współżycie w określonych odcinkach czasu, gdy kobieta jest płodna bądź korzystanie z terapii hormonalnej. Warto przy tym odwołać się do tzw. naprotechnologii (Natural Procreative Technology) koncentrującej się głównie na analizie temperatury i śluzu kobiety. Biochemiczne i fizjologiczne metody pozwalające się przyjrzeć zjawiskom zachodzącym w ciele pacjentki stanowią bazę dla leczenia niepłodności przy zastosowaniu NPT. Niemniej skuteczność tej metody budzi spore kontrowersje w środowisku medycznym. Pracownicy firmy Meringer zwracają uwagę, iż niejednokrotnie światopogląd ginekologa, może wpłynąć na zastosowanie określonej metody leczenia. Niepłodność to nie wyrok, a postępy w medycynie sprawiły, że można większości par dobrać skuteczną metodę leczenia. Oto najczęściej stosowane metody leczenia niepłodności.

Leczenie hormonalne

Jeżeli u kobiety dochodzi do zaburzeń owulacji lub ma nadmiar czy niedobór określonych hormonów, wskazane jest leczenie hormonalne, którego celem będzie regulacja pracy jajników, przysadki mózgowej czy nadnerczy. Jeżeli mają miejsca zaburzenia owulacji, hormony podaje się w określonych dniach cyklu. Leczenie farmakologiczne może pomóc rozwiązać ten problem. Pacjentka musi w tym czasie dodatkowo wykonywać badania krwi – aby określać poziom hormonów – oraz USG jajników, aby kontrolować dojrzewanie pęcherzyka Graafa. Jest on niezwykle istotny podczas cyklu miesiączkowego, ponieważ w momencie osiągnięcia pełnej dojrzałości, uwalnia komórkę jajową zdolną do zapłodnienia.

Inseminacja domaciczna

Inseminacja domaciczna to metoda wspomagająca rozród. Polega na umieszczeniu w jamie macicy męskiego nasienia. Odbywa się to za pomocą specjalnego cewnika. Dzięki temu pomija się śluz szyjkowy oraz przeciwciała, które mogą utrudniać plemnikom drogę do macicy podczas normalnego stosunku. Nasienie przed zabiegiem zostaje również w laboratorium specjalnie wyselekcjonowane, aby wyłonić plemniki o największej ruchliwości. Warto dodać, że sam zabieg jest w pełni bezpieczny i bezbolesny.

In Vitro

Zapłodnienie in vitro zalecane jest parom m.in. w sytuacji braku sukcesu przy zastosowaniu alternatywnych sposobów mających doprowadzić do zapłodnienia. W sytuacji, gdy dostrzeżony zostaje problem zdiagnozowania przyczyny niepłodności czy też istnieje niedrożność jajowodów, właśnie IVF uznawana jest przez wielu lekarzy za najbardziej preferencyjną z opcji. In vitro to zapłodnienie pozaustrojowe, gdzie w warunkach laboratoryjnych plemnik łączy się z komórką jajową. Powinna się tym zająć profesjonalna klinika leczenia niepłodności, dlatego warto starannie sprawdzić jakość świadczonych usług w poszczególnych placówkach.

Warto przy tym odnotować, iż niektóre środowiska przedstawiają argument, jakoby sztuczne zapłodnienie było niemoralne. Temat z pewnością nie jest jednoznaczny, 17 maja 2017 roku odbyła się interesująca konferencja w Warszawie, dotycząca wyzwań bioetycznych i prawnych regulacji in vitro. Meringer informuje, że wśród wskazań dla metody in vitro wymienia się zaburzenia hormonalne w cyklu menstruacyjnym.

AneVivo

Ostatnimi czasy sporo rozgłosu zdobyła metoda wewnątrzustrojowego zapłodnienia, która zaprezentowana została w 2016 roku w Katowicach. Jej założenia koncentrują się wokół wykorzystania silikonowych kapsułek, które wypełnione są komórkami jajowymi i plemnikami pary starającej się o potomstwo. Po umieszczeniu jej na dobę w organizmie kobiety, kapsułka jest wyciągana. Wówczas dochodzi do selekcji, mającej wyłonić dobrze rokujące zarodki. Po około 3 dniach raz jeszcze umieszcza się je w macicy. Skuteczność AneVivo jest wysoka, zwłaszcza, że metoda przekonuje do siebie pary, które ze względów światopoglądowych odrzucały in vitro. Zespół firmy Meringer będzie śledził podejmowane kroki, prowadzące do upowszechnienia tej metody.

Operacyjne leczenie niepłodności

Operacyjne leczenie niepłodności to metoda, którą wykorzystuje się, gdy u kobiety została stwierdzona anatomiczna zmiana jajników czy macicy. W tym celu stosuje się metody endoskopowe. Inwazyjność takich zabiegów znacząco spadła, a okres rekonwalescencji się skrócił. Takie metody leczenia niepłodności pozwalają nie tylko sprawdzić drożność jajowodów czy stan macicy, ale również są pomocne w wykryciu endometriozy.

Pomoc psychologiczna w leczeniu niepłodności

Jak wielokrotnie zaznaczyliśmy, kluczowym elementem jest skuteczna diagnostyka, pozwalająca podjąć właściwe kroki, by pokonać niepłodność. Korzystanie z asortymentu, jaki oferuje Meringer, będzie nieocenione. Jednak równie ważne w okresie starania się o dziecko jest pomoc wykwalifikowanego psychologa. Leczenie niepłodności jest niejednokrotnie bardzo stresującym i traumatycznym doświadczeniem. Poza tym zdarza się, że niepłodność ma podłoże psychicznie. Pary chcące wydać na świat potomka są tak bardzo pochłonięte tym celem, że w rezultacie tworzą mentalną barierę uniemożliwiającą zapłodnienie. Często dochodzi również do konfliktów między samymi partnerami, rodzi się poczucie winy i lęk przed kolejną porażką. W tej sytuacji terapia psychologiczna jest niezbędna, by zachować ogólną równowagę psychiczną.

Autor artykułu: Redakcja Meringer