Strona główna
Blog MX
Dezynfekcja medyczna i podrażnione dłonie? Poznaj rozwiązanie tego problemu!

Dezynfekcja medyczna i podrażnione dłonie? Poznaj rozwiązanie tego problemu!

Opublikowano: 19.02.21

Dezynfekcja – mroczne początki i kilka słów o jej historii

Jeszcze niewiele ponad 150 lat temu fartuchy operacyjne prano raz w miesiącu, a skalpel po operacji przecierany był szmatką. O higienie rąk krążyły zaskakujące opowieści i nie była ona zbyt chętnie stosowana. Pierwsze zalecenia dotyczące konieczności mycia rąk w chlorowanej wodzie spotykały się, delikatnie mówiąc, z dużą dezaprobatą personelu medycznego. Nie istniało w ogóle pojęcie możliwości zakażenia się w drodze bezpośredniego kontaktu, przez dotyk. Wierzono jedynie w to przenoszone drogą kropelkową w powietrzu. W tym czasie śmiertelność po zabiegach szpitalnych wynosiła aż 60-80%, a infekcję nazywano „gorączką szpitalną”.

W późniejszych latach nastąpił rozwój medycyny. Pojawiły się pierwsze substancje ograniczające bytowanie szkodliwych drobnoustrojów. Ignaz Philip Semmelweis w 1847 roku zastosował cytrynian sodu jako środek dezynfekcyjny. Wpłynęło to na gwałtowny spadek śmiertelności matek z powodu gorączki popołogowej.
W roku 1867 Joseph Lister zastosował kwas karbolowy jako środek dezynfekujący w leczeniu ran. Kolejne lata przyniosły rozwój produkcji różnego rodzaju środków dezynfekujących.

Ręce jako nośnik patogenów – dlaczego tak ważna jest prawidłowa dezynfekcja?

Jak wiadomo, prawidłowa dezynfekcja dłoni jest sprawą niezwykle ważną, jeśli chodzi o zdrowie i życie ludzkie. W opiece zdrowotnej przenoszenie patogenów za pośrednictwem rąk jest powszechne.

Aby do tego doszło, musi pojawić się następujący schemat zdarzeń

Problemem jest, zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się, stosowanie niewystarczających lub mocno ograniczonych procedur higieny rąk. Przestrzeganie ich przez personel jest bardzo zróżnicowane, a ogólna średnia wynosi tylko 38,7% pracowników medycznych. Właściwa higiena rąk zależy od wielu czynników, jednym z głównych jest intensywność pracy.
Higiena rąk jest podstawowym środkiem zapobiegawczym w zakażeniach związanym z opieką zdrowotną i szerzeniu się antybiotykooporności.

Problem dezynfekcji na świecie

Z największym problemem odpowiedniej dezynfekcji zmaga się obecnie Afryka. W większości państw higiena i dostęp do środków dezynfekujących jest na bardzo niskim poziomie. Wśród krajów o największej śmiertelności z powodu niezachowania procedur dezynfekcyjnych przodują tam Republika Środkowoafrykańska (115,5 zgonów/100 000 osób) i Czad (101,5 zgonów/100 000 osób). Pozostałe rejony na świecie z niskim dostępem do dezynfekcji to Indie (38,5 zgonów/100 000 osób) i Pakistan (20,3 zgonów/100 000 osób) w Azji oraz Papua Nowa Gwinea (47,3 zgonów/100 000 osób) położona w Oceanii.

Przypadki śmiertelne na świecie w 2017 roku z powodu nieprawidłowej dezynfekcji (wyrażone w ilości zgonów na 100 000 osób).
Źródło: https://ourworldindata.org/sanitation#unsafe-sanitation-is-a-leading-risk-factor-for-death

Szacuje się, że około 1,8 miliarda ludzi na świecie nie ma dostępu do prawidłowej dezynfekcji, a 2,4 miliarda do ulepszonych warunków sanitarnych.

Jak można zauważyć na poniższym wykresie śmiertelność wynikająca z nieprawidłowej dezynfekcji w latach 1990-2017 zmniejszyła się w Indiach oraz Pakistanie oraz nieznacznie w Papui Nowej Gwinei, natomiast niebezpiecznie wzrosła w Republice Środkowoafrykańskiej oraz nieznacznie w Czadzie. Dla porównania w Polsce oraz USA pozostaje na niezmiennym poziomie około 0% śmiertelności w ciągu tych lat.

Śmiertelność wynikająca z nieprawidłowej dezynfekcji w latach 1990-2017 w wybranych krajach.
Źródło: https://ourworldindata.org/sanitation

Problemy z odpowiednią dezynfekcją wśród pracowników medycznych

Dzięki obserwacji pracowników medycznych w szpitalach stwierdzono, że częstotliwość czyszczenia rąk podczas zmiany oraz w ciągu jednej godziny jest bardzo zróżnicowana. Podobnie sytuacja wygląda z czasem trwania czyszczenia rąk.

Główne przyczyny mające wpływ na niewłaściwą lub zbyt rzadką higienę rąk obejmują czynniki ryzyka związane z nieprzestrzeganiem zasad oraz subiektywne powody podawane przez pracowników ochrony zdrowia.
Wśród nich znalazły się takie czynniki jak brak mydła i ręczników papierowych oraz umywalki w niewłaściwych miejscach. Pojawiły się też opinie, że środki odkażające powodują wysuszenie i mikrouszkodzenia skóry.

Źródło: https://www.cmj.org.pl/clean-care/higiena-rak-wytyczne-who-draft.pdf

Chcesz wybrać odpowiedni środek dezynfekujący dla siebie? Zapoznaj się z naszą szeroką ofertą.

Reakcje skóry związane z zachowaniem higieny rąk

Skóra rąk pracowników medycznych narażona jest na ciągły kontakt z preparatami myjącymi oraz dezynfekującymi. Może ona reagować na powtarzające się czynności związane z higieną rąk. Najbardziej powszechne są dwa rodzaje reakcji skórnych.

Pierwsza to kontaktowe zapalenie skóry, wynikające z podrażnienia. Głównymi objawami są suchość skóry, swędzenie, podrażnienie, a także uszkodzenia w postaci pęknięć naskórka i krwawienia. Najczęściej pojawia się w przypadku stosowania jodoforów. W mniejszym stopniu podczas używania środków antyseptycznych z chlorheksydyną, chloroksylenolem, triklosanem i preparatów na bazie alkoholu.

Drugi rodzaj reakcji to alergiczne kontaktowe zapalenie skóry. Występuje rzadko i wynika z nadwrażliwości na niektóre składniki środków higieny rąk. Objawy alergicznego kontaktowego zapalenia skóry mogą mieć łagodny, miejscowy przebieg lub przebiegać ciężko. W najgorszym przypadku mogą występować zaburzenia oddechowe i inne objawy reakcji anafilaktycznej. Niezwykle rzadko występuje na skutek stosowania środków do odkażania na bazie alkoholu. Substancjami powodującymi reakcje alergiczne mogą być natomiast jodyna, jodofory, triklosan, chloroksylenol, chlorheksydyna oraz czwartorzędowe związki amonowe.

Zwykłe mydło – czy to dobry wybór?

Uszkodzenia skóry i podrażnienia wywołane przez środki odkażające powodują duży dyskomfort oraz mogą skutkować niezdolnością do pracy. Zwiększają bowiem ryzyko zakażenia się przez personel medyczny, a także przeniesienie patogenów na pacjentów. W wielu szpitalach zwykłe mydło przyczynia się do powstania jeszcze większych podrażnień niż preparaty na bazie alkoholu. Winę ponoszą obecne w nim detergenty, które bardzo mocno naruszają płaszcz hydrolipidowy skóry. Dobrym rozwiązaniem jest tu wprowadzenie środków do odkażania rąk z alkoholem i dodatkiem humektantów. Warto wypróbować nasze produkty do łagodnego mycia rąk.

Co zrobić, aby jak najbardziej ograniczyć podrażnienie skóry rąk?

– wybierać mniej drażniące środki antyseptyczne i myjące
– używać produktów nawilżających i regenerujących skórę
– unikać zbędnego mycia rąk
– nie myć rąk w gorącej wodzie
– unikać nakładania preparatów na bazie alkoholu na wilgotne dłonie
– pamiętać, aby delikatnie osuszać ręce i nie pocierać dłoni ręcznikiem papierowym podczas wycierania
– nakładać rękawice tylko na dobrze osuszone ręce

Odpowiednia pielęgnacja kluczem do sukcesu

Częste mycie i odkażanie rąk narażają skórę na podrażnienie i wysuszenie. Aby zminimalizować te niepożądane efekty, należy zadbać o prawidłową pielęgnację tej części ciała.

Pierwszym, bardzo ważnym czynnikiem jest używanie odpowiednich środków myjących. Muszą być delikatne i nie zawierać w swoim składzie polepszaczy (np. zwiększających pienienie się), detergentów oraz soli kuchennej, która jest używana jako zagęstnik. Komercyjne mydło nie powinno być przeznaczone dla personelu medycznego. Nie zawiera bowiem w swoim składzie substancji natłuszczających i nawilżających skórę, takich jak gliceryna czy oleje roślinne.
Dla pracowników medycznych wskazane jest stosowanie syndetów, czyli syntetycznych preparatów „mydłopodobnych”. Jest to rozsądne rozwiązanie, ponieważ ich odczyn pH zbliżony jest do naturalnego. Dobrze oczyszczają skórę, bez podrażniania jej.

Aby zmniejszyć negatywny wpływ stosowanych środków, należy najczęściej jak to możliwe stosować preparaty do pielęgnacji skóry – podczas każdej dłuższej przerwy oraz po zakończeniu pracy. W przypadku wystąpienia uszkodzeń należy osłonić je wodoodpornym opatrunkiem.

Najlepsze substancje regenerujące podrażnione dłonie

Z mocno podrażnioną i przesuszoną skórą dłoni raczej nie poradzi sobie zwykły krem nawilżający. Należy szukać produktów ze składnikami takimi jak:

Ceramidy – to naturalny składnik lipidów skóry nazywany „cementem międzykomórkowym”. Chronią przed intensywną utratą wody i poprawiają jej wchłanianie, co wpływa na poziom nawilżenia naskórka. Co ważne, dzięki ceramidom dochodzi do prawidłowej odbudowy naskórka, który został osłabiony przez drażniące działanie szkodliwych czynników zewnętrznych.
Gliceryna – łagodzi działanie alkoholu etylowego w składzie kosmetyków i poprawia elastyczność skóry.
Dzięki swej drobnocząsteczkowej budowie ułatwia transport składników odżywczych z kosmetyków do głębszych partii skóry. Ma też silne właściwości nawilżające i zatrzymuje wilgoć w skórze.
Kwas hialuronowy – ten składnik nawilża skórę, wygładza ją i uelastycznia. Znakomicie wiąże wodę w naskórku.
Masło shea – przede wszystkim ma właściwości regenerujące uszkodzoną i wysuszoną skórę i łagodzi jej podrażnienia. Zapobiega też utracie wody z naskórka.
Aloes – wpływa na zwiększenie ilości kolagenu i elastyny w skórze. Łagodzi podrażnienia po otarciach naskórka oraz objawy takich chorób jak alergiczne zapalenie skóry, łuszczyca oraz egzema. Nie należy jednak stosować go jako jedynego kosmetyku, ponieważ zadziała zupełnie odwrotnie, czyli spowoduje odparowanie wody z naskórka. Zawsze należy nałożyć na niego odpowiedni krem.
Prowitamina B5, czyli d-panthenol – dzięki swoim właściwościom łagodzącym działa pielęgnacyjnie i kojąco na podrażnienia, wspomaga gojenie ran i owrzodzeń, łagodzi swędzenie. Wykazuje właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne oraz przeciwbólowe, łagodzi pieczenie skóry.
Witamina E – uzupełnia ubytki ceramidów, uelastycznia, wygładza, ujędrnia i nawilża skórę. Wykazuje również właściwości regenerujące i łagodzące podrażnienia. Wspomaga działanie skóry jako bariery ochronnej.

Bardzo dobrym rozwiązaniem będzie zastosowanie tego balsamu do rąk. Zawiera większość dobroczynnych składników regenerujących spierzchniętą skórę i chroniących przed jej ponownym uszkodzeniem.

Sposoby na skuteczną odbudowę płaszcza hydrolipidowego dłoni

W celu regeneracji dobrym sposobem jest użycie maski na dłonie lub tej przeznaczonej do skóry twarzy. Trzeba wybrać taką, która posiada odpowiednie składniki, aby uzupełnić braki w płaszczu hydrolipidowym skóry. Najlepszym sposobem jest użycie jej w obfitej ilości wieczorem przed położeniem się spać. Warto użyć bawełnianych rękawiczek, co wzmocni efekt jej działania i nie pozwoli na pozbycie się części produktu podczas snu.
Kolejnym rozsądnym rozwiązaniem regeneracji podrażnionych i przesuszonych dłoni jest zastosowanie naturalnych olejów (np. z pestek malin lub ze słodkich migdałów) lub masła shea. Podobnie jak w poprzednim przypadku warto użyć bawełnianych rękawiczek i zostawić kosmetyk na noc do wchłonięcia.
Sposobem polecanym przez kosmetologów jest też wykorzystanie kosmetycznej parafiny w formie kompresu.

Warto również wykorzystać naturalne składniki, które prawie zawsze możemy znaleźć w domu. Dobrze sprawdza się nałożenie na 10 minut na dłonie mieszanki trzech składników. Są to zmiksowane płatki owsiane, oliwa z oliwek oraz ciepła woda. Warto też dolać nieco ciepłego mleka. Po zabiegu najlepiej posmarować dłonie kremem z bogatym składem.
Dłonie wspaniale uda się też zregenerować w kąpieli z siemienia lnianego. Należy w tym celu 2 łyżki siemienia gotować przez 5 minut i przestudzić. Następnie zanurzyć dłonie i trzymać je w wywarze około 10-15 minut. Dzięki temu na skórze pozostanie warstwa okluzyjna, która przyspieszy gojenie i zapobiegnie przesuszeniu dłoni.

Poznaj nasze wszystkie propozycje do regeneracji przesuszonej i podrażnionej skóry.

Kremy barierowe

Stosunkowo mało popularnym produktem na polskim rynku są środki ochrony barierowej, które rewelacyjnie uzupełnią stosowanie środków pielęgnujących. Nie powodują osłabienia działania efektu mycia rąk i dezynfekcji. Można z nich też korzystać podczas noszenia rękawiczek ochronnych.
Kremy barierowe oprócz nawilżenia zapewniają zabezpieczenie przed substancjami drażniącymi skórę. Jednym z przykładowych produktów są tzw. rękawiczki w płynie. Oczywiście nie zastępuje on tradycyjnych rękawic ochronnych.